Müstehcenlik Suçu ve Cezası

1. Giriş

Bu makalede, müstehcenlik suçu; yalnızca Türk Ceza Kanunu’nun 226. maddesi kapsamında hukuki bir perspektifle ele alınmakta ve pratik ve güncel bir rehber sunmaktır.

İçerikte müstehcenlik suçunun çocuklara yönelik versiyonları, dijital deliller, adli bilişim teknikleri, NCMEC ve Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu gibi kurumsal yapılar, uluslararası iş birlikleri, müdafilik stratejileri ve önleyici tedbirler yer almaktadır. Bu sayede müstehcenlik suçunun yalnızca bir ceza normu olarak değil, aynı zamanda dijital çağda değişen ve çeşitlenen görünümleriyle kapsamlı biçimde değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.

2. Türk Ceza Hukukunda Müstehcenlik Suçu

TCK m.226 – Müstehcenlik Suçu İncelemesi

1. Fıkra: Çocuklara Yönelik Müstehcen İçerik Fiilleri

Metin:

“Bir çocuğa müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünleri veren ya da bunların içeriğini gösteren, okuyan, okutan veya dinleten;
b) Bunların içeriklerini çocukların girebileceği veya görebileceği yerlerde ya da alenen gösteren, görülebilecek şekilde sergileyen, okuyan, okutan, söyleyen, söyleten;
c) Bu ürünleri, içeriğine vakıf olunabilecek şekilde satışa veya kiraya arz eden;
d) Bu ürünleri, bunların satışına mahsus alışveriş yerleri dışında, satışa arz eden, satan veya kiraya veren;
e) Bu ürünleri, sair mal veya hizmet satışları yanında veya dolayısıyla bedelsiz olarak veren veya dağıtan;
f) Bu ürünlerin reklamını yapan,
Kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.”

İnceleme:

• Korunan Hukuki Yarar: Çocukların ahlaki ve psikolojik gelişimi. Bu fıkrada, müstehcen içeriğin doğrudan çocuğa sunulması ya da çocuğun bu içerikle dolaylı olarak muhatap olması hedeflenmektedir.

• Fail: Herkes olabilir. Özel bir sıfat aranmamıştır.

• Mağdur: 18 yaşından küçük her birey – yani çocuk.

• Fiil Türleri: Altı gruba ayrılmıştır:

  • (a): Doğrudan müstehcen içeriğin çocuğa verilmesi veya çocuğun bu içeriğe maruz bırakılması.

  • (b): Çocuğun görebileceği ortamlarda bu içeriklerin alenen sergilenmesi.

  • (c) ve (d): Müstehcen içeriğin ticari dolaşıma sokulması, sergilenmesi.

  • (e): Müstehcen içeriğin promosyon gibi başka ürünlerin yanında bedelsiz verilmesi.

  • (f): Müstehcen içeriklerin reklam yoluyla tanıtılması.

• Cezai Yaptırım: Altı aydan iki yıla kadar hapis ve ayrıca adli para cezası. Hükmün hem özgürlüğü bağlayıcı hem de mali ceza öngörmesi dikkat çekicidir. Hükümde erteleme veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) açısından takdir yetkisi hâkime bırakılmıştır.

2. Fıkra: Müstehcen Yayının Basın ve Yayın Yoluyla Yayılması

Metin:

“Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”

İnceleme:

• Basın Özgürlüğü vs. Toplumsal Ahlak: Bu fıkrada, ifade özgürlüğü ile kamu düzeni arasında sınır çizilmektedir. Fıkranın amacı, müstehcenliğin kamuya açık kitle iletişim araçlarıyla yayılmasını önlemektir.

• Basın ve Yayın Yoluyla: Televizyon, gazete, internet siteleri, sosyal medya ve her türlü kitlesel iletişim aracı bu kapsamda değerlendirilir.

• Cezai Yaptırım: Hapis cezasının süresi artmakta (alt sınır 6 ay, üst sınır 3 yıl) ve ayrıca 5.000 güne kadar adli para cezası getirilmektedir.

3. Fıkra: Çocukların veya Çocuk Gibi Gösterilen Kişilerin Kullanıldığı Müstehcen Ürünler

Metin:

“Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişileri kullanan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Bu ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, ihraç eden, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”

İnceleme:

• Çocuk Pornografisi: Bu fıkra, Türk Ceza Kanunu’nda çocuk pornografisine ilişkin en kapsamlı hükmü barındırmaktadır.

• Failin Eylemleri:

  • Birinci cümlede: Bizzat üretim sürecine katılan failler – örneğin çocuk kullanarak video çeken.

  • İkinci cümlede: Bu ürünlerin ülkeye sokulmasından bulundurulmasına kadar geniş bir fiil skalası düzenlenmiştir.

• Temsili Çocuk Görüntüsü: Gerçek çocuk kullanılmasa da, çocuk gibi gösterilen kişilerin kullanımı da suç sayılmıştır. Uluslararası çocuk hakları hukuku açısından önemli bir yaklaşım.

• Cezai Yaptırım:

  • Üreticiye: 5–10 yıl hapis ve 5.000 gün adli para cezası.

  • Tedarik zincirindekilere: 2–5 yıl hapis ve 5.000 gün adli para cezası.

4. Fıkra: Şiddet, Hayvan, Ölü Üzerinde ve Doğal Olmayan Yoldan Cinsel Eylemler

Metin:

“Şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışlara ilişkin yazı, ses veya görüntüleri içeren ürünleri üreten, ülkeye sokan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, başkalarının kullanımına sunan veya bulunduran kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”

İnceleme:

• Toplum Vicdanını Hedef Alan İçerikler: Bu fıkra, en ağır müstehcen içerikleri hedef alır: zoofili, nekrofili ve benzeri marjinal, ahlaki düzeyi yüksek sapkın içerikler.

• Fiil Türleri: Üretimden bulundurmaya kadar her aşama suç sayılmıştır.

• Cezai Yaptırım: 1–4 yıl hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezası. Ağırlıkla caydırıcılık amaçlıdır.

---

5. Fıkra: 3 ve 4. Fıkra Ürünlerinin Yayını

Metin:

“Üç ve dördüncü fıkralardaki ürünlerin içeriğini basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden ya da çocukların görmesini, dinlemesini veya okumasını sağlayan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”

İnceleme:

• Yayma Eylemlerinin Ağır Yaptırımı: Özellikle çocuk pornografisinin ve ekstrem içeriklerin kamuya yayılması hedeflenmektedir.

• Cezai Yaptırım: En ağır ceza burada öngörülmüştür. 6–10 yıl hapis ve ayrıca 5.000 gün adli para cezası.

6. Fıkra: Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbiri

Metin:

“Bu suçlardan dolayı, tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.”

İnceleme:

• Tüzel Kişi Sorumluluğu: Özellikle yayıncı şirketler, platformlar, film şirketleri, yayın organları bu kapsamda değerlendirilebilir.

• Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri: TCK m.60’a göre faaliyetten men, ruhsat iptali gibi yaptırımlar uygulanabilir.

7. Fıkra: Bilimsel, Sanatsal ve Edebi Eserlere İstisna

Metin:

“Bu madde hükümleri, bilimsel eserlerle; üçüncü fıkra hariç olmak ve çocuklara ulaşması engellenmek koşuluyla, sanatsal ve edebi değeri olan eserler hakkında uygulanmaz.”

İnceleme:

• İfade Özgürlüğü Dengesi: Bu fıkra, ifade özgürlüğü ve sanat hakkı açısından kritik bir istisnadır. Ancak çocuk pornografisi içeren eserler için (3. fıkra) kesinlikle bir ayrıcalık tanınmaz.

• Şartlar:

  • Bilimsel eserler tamamen kapsam dışıdır.

  • Sanatsal/edebi eserler için iki koşul vardır:

    • (1) 3. fıkradaki içerikleri içermemeli.

    • (2) Çocuklara ulaşması engellenmiş olmalı (örneğin +18 erişim filtresi).

3. Müstehcenlik Suçu ve Cezası: Uygulamadaki Cezai Sonuçlar

1. TCK 226 Kapsamı ve Suçun Unsurları

Türk Ceza Kanunu’nun 226. maddesi, müstehcenlik suçunu düzenlemektedir. Maddenin farklı fıkraları, yetişkinlere yönelik müstehcen içerikler ile çocuklara yönelik müstehcen içerikleri (çocuk pornografisi) birbirinden ayırır. Cezalar buna göre ağırlaşır.

TCK 226/1-2-3-4-5-6 fıkralarıyla şu fiiller cezalandırılır:

• Müstehcen yayınların üretimi, yayılması, satışa sunulması, ithalatı ve ihracatı

• Reşit olmayanlara müstehcen yayınların verilmesi

• Çocuk pornografisi niteliğinde içeriklerin bulundurulması, paylaşılması

• Hayvanlarla ya da cesetlerle cinsel ilişkiyi konu alan içerikler

• Bilgisayar sistemlerinde depolama ya da ticari kazanç sağlama amacı güden eylemler

2. Ceza Türleri ve Oranları

a) Genel Müstehcenlik Suçları (Yetişkinlere yönelik)

• TCK 226/1 uyarınca, genel müstehcenlik suçlarında ceza:

  • 6 aydan 2 yıla kadar hapis

  • ve/veya 5000 güne kadar adli para cezasıdır.

Ancak bu içerikler çocuklara sunulursa ceza artırılır:

• TCK 226/2: Müstehcen ürünlerin çocuklara verilmesi veya gösterilmesi halinde:

  • 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar adli para cezası

b) Çocuk Pornografisi (TCK 226/3)

• 18 yaş altındaki çocuklara ait müstehcen görüntülerin üretimi, yayılması, satışı, depolanması, bulundurulması:

  • 2 yıldan 5 yıla kadar hapis

  • ve 5000 güne kadar adli para cezası

• Bu suçlarda failin kastı, içerikten haberdar olup olmaması, çocuk olup olmadığını bilip bilmemesi kritik önemdedir. Ancak yüksek özen yükümlülüğü bulunduğundan, ceza sorumluluğu kolaylıkla doğabilir.

c) Özel Haller (TCK 226/4-5-6)

• Hayvanlarla cinsel ilişki, cesetle cinsel ilişki ya da işkence temalı pornografik içerikler:

  • 1 yıldan 4 yıla kadar hapis

• Bu içeriklerin ücretsiz dağıtılması veya sosyal medyada paylaşılması da suç kapsamındadır.

3. Cezanın Uygulanması – HAGB ve Erteleme

• Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB):

  • İlk kez suç işleyen kişiler için mahkeme 5 yıl denetimli serbestlik şartıyla HAGB uygulayabilir.

  • Özellikle TCK 226/1 (yetişkin içerikli müstehcenlik) suçlarında HAGB sıkça uygulanmaktadır.

• Ceza Ertelemesi:

  • Sanığın sosyal geçmişi, pişmanlık hali, sabıkasızlık durumu dikkate alınarak ceza ertelenebilir.

• Adli Para Cezasına Çevrilme:

  • Belirli durumlarda hapis cezası adli para cezasına çevrilir. Ancak çocuk pornosu suçlarında bu uygulanmaz.

4. Adli Sicil ve Memuriyet Sonuçları

• TCK 226, “Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar” bölümünde değildir ama kamu ahlakına karşı suç kabul edilir.

• Cezanın ertelenmemesi ve HAGB verilmemesi durumunda:

  • Adli sicile işlenir.

  • Memuriyete girişte engelleyici sonuçlar doğurur.

  • Özellikle çocuk pornografisi kapsamında mahkûmiyet alınmışsa, Kamu Görevlerinden Sürekli Yasaklılık uygulanabilir.

5. Cinsel Dokunulmazlık Suçlarıyla Birleşme Halleri

• Müstehcenlik suçu, bazen cinsel istismar, çocuğun cinsel istismarı (TCK 103), teşhir (TCK 225) gibi suçlarla birlikte işlenir.

• Örneğin: Fail, çocuğun görüntüsünü çekmiş ve hem müstehcenlik hem de istismar eyleminde bulunmuşsa ikili yargılama yapılır.

• Cezalar içtima hükümlerine göre artırılarak uygulanır.

6. Kolluk Operasyonları – Uygulama Örnekleri

• Emniyet birimleri, özellikle NCMEC bildirimleri, IP log analizleri, TOR/darknet tespitleri üzerinden operasyon yürütür.

• Failin bilgisayarında ya da bulut hesabında çocuk pornografisine ait içerikler bulunursa, imaj alma ve adli bilişim incelemeleriyle deliller toplanır.

• Bazı örneklerde fail:

  • “Görmeden indirdim, torrentte vardı” ya da

  • “Yalnızca depoluyordum, kimseyle paylaşmadım” savunması yapsa da,

  • bilinçli taksir veya olası kast kapsamında cezai sorumluluktan kaçamaz.

4. Çocukların Korunması Bağlamında Müstehcenlik

Çocuklara Yönelik Müstehcenlik Suçlarının Ayrıksı Niteliği

Türk Ceza Kanunu’nda müstehcenlik suçu genel olarak düzenlenmiş olsa da, çocuklara yönelik olan içeriklerin gerek cezai yaptırımı gerekse toplumsal ve hukuki sonuçları bakımından çok daha ağır bir niteliği vardır. Bu farklılık, çocukların özel olarak korunma ihtiyacından kaynaklanır. 18 yaşın altındaki bireyler açısından rıza geçerli kabul edilmez, dolayısıyla çocukların yer aldığı herhangi bir cinsel içerikli materyal doğrudan suç konusu teşkil eder. Bu durum, çocuk pornografisi olarak adlandırılan içeriklerin sadece üretimi ve paylaşımı değil, bulundurulması ve izlenmesi gibi pasif fiillerin dahi cezalandırılmasını gerekli kılar.

TCK m.226/3, 4, 5, 6 Kapsamında Çocuk Pornografisi

• 226/3: 18 yaşından küçük çocukların yer aldığı müstehcen görüntülerin üretimi, ithali, ihracı, satılması, bulundurulması ve paylaşılması suç sayılır.

• 226/4: 226/3’teki fiillerin internet ortamında yapılması, suçu daha da ağırlaştırır.

• 226/5-6: Suçun kamu görevlilerince veya meslek nedeniyle kolaylaştırılması hâlinde cezalar artırılır.

18 Yaş Altı – 15 Yaş Altı Ayrımı

Uygulamada ve Yargıtay kararlarında, 18 yaş altı bireylerin tamamı çocuk sayılmakla birlikte, 15 yaş altı çocukların yer aldığı görüntüler için daha ağır cezai yorumlar söz konusudur. Özellikle 15 yaş altı çocukların cinsel açıdan gelişmemiş olmaları ve mutlak korunmaları gereken grup içinde yer almaları, cezayı artırıcı unsur olarak değerlendirilmektedir.

Kurumsal Müdahaleler

NCMEC (National Center for Missing and Exploited Children)

• ABD merkezli bu kuruluş, dünya genelinde çocuk istismarına dair dijital içeriklerin takibini yapar.

• Türkiye’ye ulaşan NCMEC raporları, genellikle Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı üzerinden savcılıklara aktarılır.

• NCMEC içerikleri, her biri için tanımlanmış NCMEC ID’leri ve içerik parmak izleri (hash değerleri) ile kataloglanır.

Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu

• Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı bu kurul, özellikle basılı veya dijital yayınlarda yer alan içeriklerin küçükler açısından zararlı olup olmadığını değerlendirir.

• Kurul kararları bağlayıcı nitelikte olmasa da, mahkemelerde bilirkişi görüşü olarak kabul edilmekte ve delil olarak sunulmaktadır.

Emniyet ve Savcılık Yaklaşımları

• Emniyet birimleri, NCMEC, INTERPOL veya vatandaş ihbarlarına dayalı olarak dijital materyallere el koyar.

• Savcılıklar, genellikle Adli Bilişim Uzmanlarının raporlarına göre soruşturmayı yönlendirir.

• Çocuk pornografisiyle ilgili suçlarda hızlı işlem yapılması, adli süreçlerin temel ilkelerindendir.

Dijital Materyallerin İmhası ve Kataloglama

• Suça konu materyaller, CMK kapsamında inceleme ve raporlama süreci tamamlandıktan sonra imha edilir.

• Ancak içeriğin bir parçası “bilinen çocuk istismarı veritabanında” yer alıyorsa, hash değeri alınarak kataloglanır, ama içerik fiziksel olarak sistemden silinir.

• Bu süreçte ulusal veya uluslararası iş birlikleri (INTERPOL, EUROPOL, NCMEC) ile koordinasyon sağlanırsa çok iyi olur.  (Ofisimizin adresini NCMEC sanıp bize tebligat yapan mahkeme veya hakimlikler olduğunu hatırlayınca bu ihtimal biraz uzak görünüyor.)

4. Müstehcenlik Suçunun Dijital Boyutu

İnternet, Sosyal Medya ve Dijital Arşivler

Müstehcenlik suçu, dijitalleşmeyle birlikte klasik biçimlerinden çıkarak çok daha karmaşık, yaygın ve izlenmesi zor bir hale gelmiştir. İçeriklerin e-posta, sosyal medya platformları, çevrimiçi arşivler ve anlık mesajlaşma uygulamaları üzerinden yayılması, suçun tespiti ve takibini güçleştirir. Müstehcen içerikler artık sadece özel bilgisayarlarda değil; bulut servislerinde, USB belleklerde, şifreli dosyalarda ve darknet’te gizli biçimde depolanabilir.

Adli Bilişim Teknikleri

Dijital delillerin incelenmesinde aşağıdaki teknikler kullanılır:

Thumbcache Analizi

Windows işletim sistemleri, açılan görsellerin küçük önizleme kopyalarını “thumbcache” adı verilen alanlarda saklar. Bu veriler silinmiş dosyalarla ilgili delil değeri taşıyabilir. Özellikle kullanıcının müstehcen bir içeriği açıp açmadığı bu sayede tespit edilebilir.

Tarayıcı Geçmişi (Browser History)

Kullanıcının ziyaret ettiği siteler, indirme geçmişi, çerezler ve oturum verileri incelenerek müstehcen içeriklere erişim kanıtlanabilir. Ayrıca “incognito” modda yapılan işlemler bazen RAM analizleri veya DNS kayıtları üzerinden kısmen de olsa ortaya çıkarılabilir.

Torrent ve P2P Analizleri

Müstehcen içeriklerin en yaygın dağıtım yöntemlerinden biri peer-to-peer (P2P) ve torrent protokolleridir. Bu sistemlerde kullanıcılar hem indirici hem yükleyici olduklarından, suça iştirak değerlendirmesi yapılır. Adli bilişim uzmanları, torrent istemcileri (uTorrent, BitTorrent vs.) üzerinde log ve .torrent dosyalarını analiz ederek dosya geçmişine ulaşabilir.

IP Adresi Tespiti

İnternet üzerindeki her kullanıcı bir IP adresi ile işlem yapar. Müstehcen içerik yükleme, indirme veya paylaşma eylemlerinde kullanılan IP adresi üzerinden şüphelinin bağlantı zamanı, lokasyonu ve servis sağlayıcısı tespit edilir. Ancak IP adresi tek başına fail tespiti için yeterli değildir; bağlantının kim tarafından kullanıldığı ayrıca ispatlanmalıdır.

Bulut Sistemleri (Cloud Storage)

Google Drive, Dropbox, OneDrive gibi bulut servisleri, müstehcen içeriklerin saklanması için kullanılabilmektedir. Bu tür sistemlerdeki içeriklere erişim için arama kararı, ilgili firmanın hukuki iş birliği ve kullanıcı cihazlarında eşlenmiş veri izleri gereklidir.

Darknet ve Müstehcen İçerik Yayımı

Darknet (Tor ağı) üzerinden .onion uzantılı sitelerde, çocuk pornografisi de dahil olmak üzere yasa dışı içerikler barındırılabilir. Bu içeriklere erişim genellikle şifreli forumlar ve özel davetli ağlar üzerinden sağlanır.

Delil Toplama ve Dijital İnceleme Usulleri

Delil toplama süreci şu ilkelere göre yürütülmelidir:

• CMK 134 uyarınca hâkim kararıyla dijital materyallere el konulabilir.

• Cihaz imajları alınarak adli kopyalama yapılır (write blocker cihazları ile).

• Veriler hash değeri ile kayıt altına alınır ve CMK 127’ye uygun tutanak düzenlenir.

• İnceleme sadece bilirkişilerce yapılmalı, savunma makamına eşit delil erişimi sağlanmalıdır.

CMK’ya Uygunluk Sorunu

Delil toplama aşamasında usulsüzlükler, delil yasağına yol açabilir. Özellikle hâkim kararı olmadan yapılan el koymalar, yeterli katalog suç şüphesi olmadan yapılan aramalar veya verilerin usule aykırı çözümlenmesi, delilin hukuka aykırı sayılmasına ve dolayısıyla beraat kararı verilmesine neden olabilir.

Sanat Eserleri, Sinema ve Edebiyatta Müstehcenlik İddiaları

Müstehcenlik suçunun kapsamı, yalnızca dijital içerik ya da pornografik malzemelerle sınırlı değildir. Sinema, edebiyat, heykel, tiyatro ve görsel sanatlar gibi alanlarda da zaman zaman “müstehcenlik” iddiası gündeme gelmektedir. Bu noktada ifade özgürlüğü ile kamu düzeni arasında hassas bir denge aranır.

• Sanatsal içeriklerde çıplaklık, cinsellik ya da tabu konularının işlenmesi, başlı başına suç unsuru değildir.

• Ancak çocuklara yönelik erişimin engellenmemesi, içerik uyarısı verilmemesi gibi durumlar idari ve cezai sonuçlara yol açabilir.

RTÜK Kararları, Yayın Durdurma ve Lisans İptalleri

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), yayınlanan içeriklerin “toplumun genel ahlakı ve ailenin korunması” ilkelerine aykırı olup olmadığını denetler. RTÜK kararlarında:

• Erotik sahneler, cinsel içerikli göndermeler veya “ahlaka aykırı yaşam biçimlerinin özendirilmesi” gibi gerekçelerle yayınlara ceza, durdurma veya lisans iptali uygulanmaktadır.

• Bu kararlar kimi zaman sansür tartışmalarına ve ifade özgürlüğü ihlali iddialarına neden olmaktadır.

Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu’nun Etkisi

Bu kurul, yalnızca çocukların gelişimini olumsuz etkileyebilecek yayınları tespit etmekle görevlidir. Kararları doğrudan kitap, dergi, çizgi roman, broşür, DVD gibi fiziksel medyaların satışına sınırlama getirebilir. Bunun dışında hiçbir amacı yoktur. Ne yazık ki bir üründeki kişinin çocuk olup olmadığına dair tespitler dahi bu kuruldan hakimliklerce usulsüz bir şekilde istenmekte ve hiçbir avukatın da bu konuda bir eleştirisi yoktur. (Ancak stajyerlerine yapay zeka chat sistemleriyle makale yazdırıp dava aldıklarında da sekreterlerini bizlere aratıp böyle bir dava aldık ancak ne yapacağımızı bilmiyoruz şeklinde bizden bilgi almaya çalışmakla meşgullerdir.) 

1. “Muzır neşriyat” olarak sınıflandırılan eserlerin yalnızca poşet içinde, uyarı etiketiyle satılmasına hükmedilir.

2. Kararlar genellikle tartışmalı olur; zira bazı edebi eserler ya da klasikler de zaman zaman bu kapsama alınabilmektedir.

Yayınevleri ve İçerik Üreticilerinin Yükümlülükleri

Yayınevleri, dijital platformlar ve film yapımcıları, içeriklerine ilişkin yaş sınırı, uyarı ve kategori bilgilerini sağlamakla yükümlüdür. Özellikle çocukların erişimine açık mecra söz konusuysa daha yüksek bir dikkat seviyesi aranmaktadır.

• İçerik üreticileri, cezai yaptırım riskine karşı hukuki danışmanlık almayı tercih etmektedir.

5. Uluslararası Hukukta Müstehcenlik ve Çocuk Pornosu

1. Uluslararası Temel Belgeler

Çocuk pornografisi ve müstehcenlik konusundaki uluslararası yaklaşım, çocuk haklarının mutlak korunması esasına dayanır. Bu konuda en temel belgeler şunlardır:

1. Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (1989)

   1. Madde 34: Devletler, çocukların cinsel istismar ve sömürüden korunması için her türlü yasal, idari ve sosyal önlemi almalıdır.

   2. Ek Protokol: Çocukların fuhşa sürüklenmesi ve pornografide kullanılması açıkça yasaklanır.

2. Avrupa Konseyi Lanzarote Sözleşmesi (2007)

   1. Çocukların cinsel sömürüsüne ve istismarına karşı özel hükümler içerir.

   2. Taraf devletler, çocuk pornografisinin edinilmesi, bulundurulması, üretilmesi, paylaşılması ve teşvik edilmesini suç saymak zorundadır.

   3. Türkiye bu sözleşmeyi 2011 yılında onaylamıştır.

3. INTERPOL ve EUROPOL Çocuk Koruma Protokolleri

   1. Çocuk pornografisine dair içeriklerin takibi, INTERPOL “Child Sexual Exploitation Database” gibi sistemler üzerinden yapılır.

   2. Türkiye, INTERPOL işbirliğiyle şüpheli içerikleri ve kullanıcıları tespit edip raporlayan sistemlerin aktif katılımcısıdır.

2. Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Cezai Yargılama

• Çocuk pornografisi suçları, doğrudan Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) yetkisi kapsamına girmez. Ancak:

  • Savaş suçları ya da insanlığa karşı suçlar kapsamında bir çatışma bölgesinde çocukların sistematik cinsel sömürüsü varsa UCM müdahale edebilir.

• Uluslararası ceza normları uyarınca, devletlerin iç hukuklarında etkin ceza yaptırımı uygulamaları zorunludur.

3. AB Mevzuatı ve Yükümlülükler

• Avrupa Birliği 2011/93/EU Direktifi:

  1. Çocuklara karşı cinsel suçlar ve çocuk pornografisiyle mücadele için asgari cezaları belirler.

  2. Bu direktife göre:

     1. Çocuk pornografisi içeriğinin yalnızca izlenmesi dahi cezalandırılır.

     2. Bilgisayar sisteminde geçici olarak dahi depolamak suç sayılır.

     3. Üye ülkeler, suçlulara karşı yaşam boyu meslek yasağı, kamusal alanlardan uzaklaştırma gibi önlemler almak zorundadır.

  3. Türkiye, AB üyeliği hedefi kapsamında bu direktifle uyum çalışmaları yürütmüştür.

4. NCMEC Bildirimleri ve Küresel Veri Paylaşımı

• NCMEC (National Center for Missing and Exploited Children): ABD merkezli bu kurum, dünya genelindeki internet servis sağlayıcılarından gelen çocuk istismarı içerikli şikayetleri toplar.

• Türkiye’ye gelen NCMEC raporları:

  • Adalet Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı üzerinden değerlendirilir.

  • Raporlar, IP adresi, kullanıcı adı, medya dosyası bağlantısı gibi teknik bilgileri içerir.

  • Bu veriler, hem adli bilişim analizleri için temel teşkil eder hem de soruşturma başlatılması açısından delil niteliğindedir.

5. İnterpol Kırmızı Bülten ve Uluslararası Yakalama

• Müstehcenlik suçları tek başına Interpol Kırmızı Bülten konusu değildir. Ancak:

  • Fail çocuk pornografisini yaymış, çok sayıda çocuğu mağdur etmiş ve farklı ülkelerde aranan biri haline gelmişse;

  • Bu durumda kırmızı bülten çıkarılması mümkündür.

• Türkiye, bu tür uluslararası yakalama emirleri kapsamında failin iadesini talep edebilir veya iş birliği yapabilir.

6. Yurtdışından Erişim – Yargı Yetkisi

• Fail Türkiye’de yaşıyor ancak yurtdışındaki bir sunucudan içerik indiriyorsa, yine de Türk Ceza Kanunu hükümleri uygulanır.

• TCK m.13’e göre:

  • Türkiye dışında işlenen ve Türk vatandaşlarının mağdur olduğu veya kamu düzenini ilgilendiren suçlar Türkiye’de yargılanabilir.

• Dolayısıyla, yurtdışından indirilen çocuk pornografisi içerikleri, Türk yargı yetkisi kapsamına girer.

SONUÇ

Müstehcenlik suçu, özellikle dijital çağda karmaşıklaşan yapısı, ulusal ve uluslararası normlarla iç içe geçmiş mevzuatı ve çocukların korunması bağlamında taşıdığı özel önem nedeniyle yalnızca cezai yaptırımlarla değil; teknik, sosyal ve etik boyutlarıyla da çok yönlü ele alınması gereken bir konudur. Türk Ceza Kanunu’nun 226. maddesi, genel müstehcenlik suçlarını ve çocuklara yönelik müstehcenlik içeriklerini farklılaştırarak düzenlemiş; 15 yaş altı ve 18 yaş altı ayrımı ile failin kastını, içeriğin niteliğini ve yayılma biçimini esas alarak ceza normlarını detaylandırmıştır. Yargıtay içtihatları ve Anayasa Mahkemesi kararları ise, suçun tipikliğinden ifade özgürlüğü sınırlarına kadar geniş bir yelpazede farklılaşan uygulamalara ışık tutmaktadır.

Adli bilişim alanında yapılan dijital analizler –thumbcache, tarayıcı geçmişi, torrent kullanımı, IP analizleri gibi teknik bulgular– bu suçların ispatında kritik rol oynamaktadır. Ancak bu süreçlerin Ceza Muhakemesi Kanunu’na uygun yürütülmemesi halinde delil geçersizliği ve hak ihlalleri gündeme gelebilmektedir.

Çocuk pornografisi, ulusal sınırların çok ötesinde bir sorun olduğundan, INTERPOL, EUROPOL, NCMEC ve gibi uluslararası mekanizmalarla iş birliği yapılması kaçınılmaz hale gelmiştir. NCMEC raporları bu bağlamda önemli bir araç olmakla birlikte, iç hukukta bu raporların soruşturma başlatma sürecindeki statüsü ve delil değeri tartışmaya açık bir alandır. Avukatlar açısından müstehcenlik suçları, hem müdafi hem mağdur vekilliği bakımından teknik, dijital, hukuki ve etik bilgilerin sentezlenmesini gerektiren uzmanlık alanlarından biridir. Bu karmaşıklık, savunmanın doğru yürütülmemesi halinde failin mağdurlaşmasına, mağdurun ise yeterince korunamamasına neden olabilmektedir.

MÜSTEHCENLİK SUÇLARINDA UZMANLIK GEREKLİLİĞİ

Müstehcenlik suçları –özellikle çocuklara yönelik olanlar– hem ceza hukuku hem de adli bilişim açısından yüksek düzeyde uzmanlık gerektiren, teknik ve etik bakımdan karmaşık dosyalardır. Bu alandaki dosyaların dijital boyutu artık kaçınılmazdır: Thumbcache dosyaları, hash değeri karşılaştırmaları, torrent/P2P analizleri, browser history, IP ve MAC adresi eşleşmeleri, dosya  verileri gibi teknik unsurlar, savunmanın ya da suçlamanın temelini oluşturabilir.

Ne var ki son yıllarda, bu alanda hem teknik hem hukuki altyapıya sahip olmadan, yalnızca ceza yargılaması pratiğiyle hareket eden kimi meslektaşların sırf dosya almak amacıyla bu tür davaları üstlendiği gözlemlenmektedir. Oysa, bu suç tipinde yalnızca CMK bilgisinin değil; adli bilişim raporlarını okuma-yorumlama, bilirkişi görüşlerine karşı delil analizi yapabilme ve gerektiğinde teknik bilirkişi ataması talep edebilme gibi beceriler zaruridir.

Müvekkilin adil yargılanma hakkı, bu teknik ayrıntıların eksiksiz değerlendirilmesini gerektirir. Örneğin sadece önbellekte kalan, kullanıcı tarafından açılmamış bir görsel dosyanın tespiti (thumbcache), eylem kastının varlığına dair hukuki değerlendirmeyi doğrudan etkileyebilir. Aynı şekilde hash değeri karşılaştırılmadan yapılan tespitler, dosyanın gerçekten ele geçen materyale ait olup olmadığını belirlemede yetersiz kalır.

Bu nedenle müstehcenlik suçlarında savunma veya mağdur vekilliği yapacak hukukçuların:

• Adli bilişim kavramlarına hakim olması,

• Dijital inceleme raporlarını okuyabilecek teknik okuryazarlığa sahip bulunması,

• Gerekirse uzman seçimi, soru listesi oluşturma ve teknik rapora itiraz yollarını bilmesi,

• Ve en önemlisi, bu alanın toplumsal ve hukuki hassasiyetlerini göz önünde bulundurarak hareket etmesi şarttır.

Bu uyarı, yalnızca meslek etiği açısından değil, müvekkil haklarının ve adaletin sağlıklı tecellisi bakımından da büyük önem taşımaktadır. “Dosya almak için alınan dosyalar”, geri dönülmez zararlar doğurabilir.